Próchnica to nic innego, niż choroba wywoływana przez bakterie, którą jednakże można skutecznie wyleczyć i zapobiegać jej powstawaniu. Niestety na próchnicę kilka razy w życiu choruje praktycznie każdy z nas. Nic w tym dziwnego, skoro statystycznie zaledwie połowa polaków myje zęby zarówno rano, jak i wieczorem. Co zaliczamy do głównych przyczyn próchnicy? W jaki sposób można skutecznie jej zapobiegać?

Przyczyny próchnicy

Próchnica powodowana jest głównie przez bakterie, które osadzają się na powierzchni płytki nazębnej. Chociaż tak naprawdę trudno to sobie wyobrazić, człowiek ma w swojej buzi około 300 różnych gatunków bakterii. Ich łączna liczba może sięgać nawet 50 miliardów. Większość tych bakterii zasadniczo jest jednak niegroźna dla zębów. Najniebezpieczniejsze są te, które rozkładane są przez cukry, gdyż to one powodują próchnicę w jamie ustnej człowieka. To te bakterie prowokują kwasy i doskonale czują się w kwaśnym środowisku. Ponadto bakterie te tworzą żółtawy osad zwanych przez wszystkich płytką nazębną. Niekorzystne drobnoustroje tworzą aż 80% owej powierzchni, przez co sytuacja w momencie jej powstania prezentuje się w buzi dość niekorzystnie. Do rozwoju próchnicy nie przyczynia się tak naprawdę jedynie białko, woda i tłuszcze. Podjadanie słodyczy, owoców oraz słodzonej kawy tylko prowokuje bakterie do rozmnażania i osadzania się na zębach. Tworzy się dla nich wręcz pożywka.

Rodzaje próchnicy

Ze względu na przebieg, próchnicę dzielimy na:

  • Próchnicę ostrą- Najczęściej u osób młodych,
  • Próchnicę przewlekłą- u osób starszych i dorosłych. Ma wolny przebieg,
  • Próchnicę zatrzymaną- Dzięki intensywnym zabiegom higienicznym w jamie ustnej jej przebieg został zatrzymany.

Etapy rozwoju próchnicy

W momencie rozkładania cukrów powstają tak zwane organiczne kwasy. To one przyczyniają się do obniżenia naturalnego pH w buzi. Nawet po 10 minutach od zjedzenia słodkiej rzeczy może dojść do szkodliwej demineralizacji szkliwa oraz do niepożądanego wypłukiwania się ze szkliwa jonów wapnia. Po upływie czasu szkliwo staje się nieco porowate i podatne na działanie bakterii. Pierwszą oznaką próchnicy jest matowa, biała plamka, która następnie przekształca się w ciemną plamkę, gdyż pochłania barwniki umieszczone w jedzeniu. Do takiego otworu przedostaje się znacznie więcej bakterii i tworzy się jeszcze większa szczelina zwana próchniczym ubytkiem.

Zaawansowana próchnica

Kiedy bakterie przemieszczają się po głębieniu zęba, docierają do miazgi. To moment, kiedy zauważamy, że dzieje się coś niedobrego. Odczuwamy ból wrażliwość. W tym momencie kontakt z dobrym stomatologiem może jeszcze naprawić sytuację i uratować żywy ząb, jednak jeżeli ciągle przeciągamy termin wizyty, całość może zakończyć się leczeniem kanałowym. Stomatolog najpierw zatruwa ząb, a następnie wyjmuje miazgę. Następnie oczyszcza kanały zębowe, nakłada specjalną pastę oraz plombę, co sprawia, że ząb staje się martwy, co może prowadzić do jego szybkiego kruszenia i degradacji.

Leczenie próchnicy

Remineralizacja
To dobry sposób na usunięcie tak zwanej próchnicy początkowej. Charakterystyczną cechą tego rodzaju próchnicy jest niewielkie odwapnienie lub niewielka ciemna plama zlokalizowana na zębie. Po dokładnym oczyszczeniu zęba stomatolog nakłada specjalistyczną pastę składającą się na związek fluoru. Taki zabieg należy powtarzać kilka razy.
Plombowanie
Nawet jeżeli plamka na zębie jest niewielka, mogło dojść do niewielkiego, lecz głębokiego ubytku. W takim przypadku konieczne jest plombowanie. Na początku stomatolog usuwa chore tkanki, a następnie ubytek wypełniany jest plombą. Najczęściej ubytek wypełniany jest tak zwanym amalgamatem, czyli połączeniem opiłków metalu i rtęci. Kolejną opcją wypełnienia są kompozyty.  Kompozyty w stomatologii stosowane są od niemal 30 lat. Doskonale wiążą się z tkanką zęba i trudno odróżnić je od naturalnej struktury zęba. Nic dziwnego, że wyparły ze środowiska stomatologicznego szkodliwe dla zdrowia amalgamaty. Ostatnią propozycją wypełnienia jest cementy glass-jonomerowe. To mieszkanki wielu składników o skomplikowanej strukturze. Mają zdolność wiązania chemicznego z tkankami zęba oraz pomagają zapobiegać powstawaniu próchnicy. Niestety wadą tego rozwiązania jest konieczność częstych wymian plomby oraz ich ciemnienie.

Zapobieganie próchnicy

Zęby zaczynają powstawać już w życiu płodowym, dlatego ważne są również przyzwyczajenia matki. Proces ten zwie się odontogenezą. To sprawia, że kobiety ciężarne nie tylko ze względu na zdrowie dziecka, ale również ze względu na stan jego zębów powinny ograniczyć spożywanie cukrów w ciąży oraz powinny spożywać duże ilości białka, oraz witamin z grupy A, D, C. Przyswajać należy zwłaszcza wapń. Już od najmłodszych lat należy kształtować w dziecku przyzwyczajenie mycia zębów, najlepiej po każdym posiłku. Jeżeli w szkole nie ma takiej możliwości, należy pamiętać o tym rano, po przyjściu ze szkoły oraz wieczorem. Warto stosować również specjalistyczne płyny do płukania jamy ustnej chroniące szkliwo oraz przeprowadzać u dziecka lakowanie. Zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych ważne jest nie tylko regularne czyszczenie zębów, ale również ograniczenie spożywania cukrów oraz przeprowadzanie regularnych przeglądów jamy ustnej. Weryfikacja stanu jamy ustnej powinna odbywać się przynajmniej raz na pół roku.